Gedrag is lastig te duiden. In het asiel baseren we onze interpretaties van het gedrag van onze asieldieren op een mengsel van kennis, ervaring, observatie en een toefje intuïtie. Als hond Max geeuwt, heeft hij dan slaap of is ie een beetje gespannen? Heeft konijn Jona baknijd uit ‘dominantie’, is het hormonaal of moet ze meer lichaamsbeweging krijgen?

Katten

Bij katten is er een vraag die bij andere diersoorten minder vaak speelt: hebben we hier te maken met een schuwe kat, een wilde kat, een verwilderde kat, een huiskat, een zwerfkat? Iedereen heeft eigen definities van deze woorden. Om verwarring te voorkomen, zijn die bij Stevenshage als volgt.

• Wilde katten zijn een zeldzame diersoort, Felis Silvestris, waarvan ik betwijfel (en niet hoop) dat we die ooit binnen zullen krijgen.
• “Schuw” wil zeggen dat de kat nooit contact heeft gehad met mensen in zijn of haar kittentijd en dus nooit heeft meegemaakt dat mensen best oké kunnen zijn. Schuwe katten leven vaak in familieverband. Ze mijden mensen actief. Ze zijn er wel, ook in de binnenstad, maar meestal zie je ze niet.
• Verwilderde katten zijn ooit als huiskat begonnen en op de een of andere manier dat huis kwijtgeraakt (vaak als puber, hun hormonen achterna). Afhankelijk van de leeftijd waarop dat gebeurde, zijn ze de omgang met mensen in meerdere of mindere mate ontwend. Dit zijn vaak katten die komen ‘bedelen’ bij de achterdeur. Meestal moet je eerst een band opbouwen voordat je in hun buurt mag komen. En dan nog kun je ze niet zomaar aaien en al helemaal niet oppakken. Althans niet zonder een fraaie tatoeage te krijgen.
• Huiskatten zijn katten die in een huis zijn geboren, opgegroeid en vertrouwd met mensen, die nooit echt voor zichzelf hebben hoeven zorgen.

Lastig onderscheid

De categorieën ‘huiskat’ en ‘verwilderde kat’ hebben behoorlijk wat overlap. Om het nog wat ingewikkelder te maken: ál deze katten vallen voor ons in de categorie ‘zwerfkatten’. Voor een zwerfkat hanteren we namelijk als definitie “kat waarvan de eigenaar onbekend is”.

Maar hoe kun je nou weten in welke categorie een kat valt? Als ze direct na binnenkomst kopjes geven, je vriendelijk aankijken, hun bakje leegeten en onbevangen hun omgeving verkennen, is het duidelijk: een huiskat/zwerfkat. Ook als ze onder de indruk zijn maar wel te benaderen, gaan we uit van het etiket huiskat/zwerfkat.

Schuwe katten

Wat als de kat in kwestie blaast, gromt, uithaalt, zich verstopt, niet wil eten, probeert te ontsnappen? Dan komen de kennis, ervaring, observatie en intuïtie van hierboven weer van pas, gekoppeld aan tijd en geduld. Reageert de kat op knipogen, eet hij als je erbij bent, valt hij gericht aan of wil hij alleen maar van je weg, weg, wég. Hoe dan ook blijft het onderscheid tussen ‘schuw’ en ‘verwilderd’ uiterst lastig. Het is echter van groot belang voor de kat in kwestie. Echt schuwe katten doe je geen plezier met een leven als huiskat. Voor hen is er TNR^* waarbij ze hun leven in hun vertrouwde omgeving mogen voortzetten.

^{* TNR-methode: Trap (vangen), Neuter (castreren) en Return (terugzetten). Lees hier ons eerdere interview met de Werkgroep Zwerfkatten van de Dierenbescherming over dit onderwerp.}

Verwilderde katten Inge en Gloria

Verwilderde katten daarentegen kunnen een eind komen in het hernieuwen van vertrouwen in de mensheid. Of, laten we de lat ietsjes lager leggen: vertrouwen in één mens, of twee.

Inge is er zo eentje. Gloria is er zo eentje. Allebei brachten ze als supermoeders hun nestjes groot. Hun – zeer sociale – kittens vlogen uit, zelf zijn ze nu gesteriliseerd. De beurt is aan hen. ‘s Avonds, als ze denken dat niemand kijkt (we zien hen door het raam, niet verder vertellen…) lopen ze hun rondjes door onze kattenhallen. Scherpen fanatiek hun nagels aan de krabpaal, begroeten hun buren en snuiven frisse lucht in de buitenren. Ieder op hun eigen manier, gaan ze vooruit.

Geduldige baasjes

We zoeken naar een plek waar ze zichzelf mogen zijn. Een plek waar hun mens begrijpt dat ze zich de eerste tijd (weken/maanden) achter de bank verstoppen en pas ‘s avonds op onderzoek gaan. Een plek waar ze verder kunnen met hun opleiding tot bankhanger / theemuts / wekkerradio / muizenvanger en, wie weet, schootwarmer. Een mens die hun tempo volgt en niet forceert maar wel probeert, die wel ziet hoever ze samen kunnen komen.

Het werken met verlegen katten is uitdagend, frustrerend, vraagt om volharding en geeft oh zo veel voldoening. Ben je van het snelle resultaat en van grote-stappen-gauw-thuis, dan zijn dit soort katten niks voor jou. Heb je geduld, vind je het leuk om je te verdiepen in gedrag, hoef je niet zo nodig een kat helemaal plat te knuffelen om ervan te houden, denk dan eens aan Gloria. Of Inge. En je hebt meteen een prachtig excuus om elk stapje vooruit te mogen vieren met een tompouce…

Klik hier voor een actueel overzicht van alle plaatsbare katten in ons asiel.