Het blog is deze week geschreven door gastblogger Joost van Egmond, onafhankelijk journalist. De tekst maakt deel uit van het project Graag! De vrijwilligerseconomie van Nederland. Nederlanders doen jaarlijks een miljard (!) uur vrijwilligerswerk en Joost van Egmond wil weten hoe die tijd wordt besteed en wat het de samenleving oplevert.

“Jullie zijn wel goed vertegenwoordigd”, bromt de bewoner als we aanbellen op het opgegeven adres. Het ziet er inderdaad wat knullig uit. Twee man in reflecterende ambulancejassen, met een bestelbus. Het slachtoffer dat we komen redden staat in de berging; een klein nerveus katje in een reismand. Collega Angelo had ’t echt wel alleen afgekund ja, maar ik wilde nou eenmaal ook mee.

“Hij liep hier al een half jaar in de buurt rond”, vult de buurman aan. “Maar we kregen ‘m nooit te pakken.” Op deze late avond dus wel, en dan bel je de dierenambulance. We zien er in die reflecterende jassen heel professioneel uit. Zo professioneel dat je zou vergeten dat we vrijwilligers zijn. Een kwartier geleden zaten we thuis op de bank bij Carla van Steenbergen, in wiens huis de ambulance is gevestigd. Een avondje paraat staan, voor het geval er iets gebeurt. Dat kunnen uiteenlopende dingen zijn: een zwaan op de snelweg, honden die vechten op leven en dood. Of een gevangen zwerfkatje.

De vinders willen alles weten. Ze zijn gehecht geraakt aan het beest dat rond hun blok zwerfde en ze zijn benieuwd wat er nu met ‘m gaat gebeuren. We checken hem eerst op een chip die ons kan vertellen van wie het beest is, maar de meter slaat niet uit. “We houden de kat vannacht bij de ambulance, en dan gaat hij morgen naar het asiel”, beslist Angelo.

Ik kan uitleggen wat er vervolgens gebeurt. Op het asiel Stevenshage heb ik inmiddels aardig wat diensten gedraaid. “Hij gaat daar eerst in quarantaine om te checken of ‘m iets mankeert”, vertel ik. “Intussen begint de zoektocht naar de eigenaar. Ze checken of hij ergens als vermist is opgegeven en er gaat een oproep uit dat hij is gevonden. Ze houden hem daar sowieso twee weken voor het geval een eigenaar zich meldt. Daarna komt hij in principe in aanmerking voor plaatsing.”

“En als niemand ‘m wil hebben?”, vraagt de buurman achterdochtig. “Dan verzorgen ze ‘m daar de rest van zijn leven”, verzeker ik. Twee keer per dag een schone kattenbak en ’s middags de ‘knuffelmoeders’ over de vloer; de vrijwilligers die soms uren de tijd nemen om met een kat te spelen. Met dat beestje komt het wel goed.

We laden de kat over in de mand die we zelf hebben meegebracht en zetten die in de ambulance. “Mag ik ‘m een naam geven?”, wil de buurman weten. Beloven durf ik niks. Goeie kans dat de naam die hij kiest al is vergeven aan een van de honderden dieren die recent zijn opgenomen. Maar ik kan allicht een suggestie noteren op het vondelingenbriefje.

“Hij heet Flippie, naar mij”, zegt de buurman plechtig. “En als die naam al bezet is noem je ‘m maar Wippie.” Het is goed dat ik een slag om de arm heb gehouden, bedenk ik als ik een paar dagen later naast Nina op de vloer van de quarantaineruimte zit.

De zogenoemde knuffelmoeders komen hier dagelijks langs om eventuele stress bij de katten te verminderen, maar veel werk hebben ze aan Nina niet. Ze zit lekker in haar vel. “Superlieffie!” vermeldt het logboek waarin Nina’s gedrag wordt bijgehouden. Acht verschillende vrijwilligers hebben het beest de afgelopen dagen verzorgd. In totaal telt dit asiel er minstens zeventig, tegenover zeven vaste medewerkers.

Het meest fascinerende aan deze organisatie is dat de menskracht zo schijnbaar moeiteloos wordt opgeschaald en teruggeschroefd. Dit is zo vrijblijvend als een georganiseerd werkverband maar kan zijn. Er is geen rooster. Om stipt 7.55 en 12.55 tellen de vaste medewerkers wie er zijn komen opdagen en dan draaien die vrijwilligers een dienst van vier uur. Zijn dat er tien, dan krijgen de beesten lekker veel aandacht. Zijn het er minder, dan doen ze het daarmee.

Dat systeem werkt. Niemand voelt het als een verplichting en toch zijn er altijd wel een paar mensen. Zelfs op nieuwjaarsdag waren we hier nog met zijn vieren. “Het is soms een beetje een duiventil”, zegt beheerder Nicolette Bloemendaal, “maar tegelijk is er ook een harde kern van mensen waar je jarenlang van op aankunt.”

De vrijwilligers zeggen steevast dat ze zich prettiger voelen door het werk dat ze doen. Je krijgt lichaamsbeweging, je bent eruit, je voelt je nuttig en met een beetje mazzel krijg je nog een grote lik over je hand als beloning. Of niet, dat leren de vrijwilligers ook accepteren.

Juist omdat je van een beest niet al te veel dankbaarheid kunt terugverwachten is dit iets dat je voor jezelf doet. Als je je motivatie ergens anders vandaan moet halen houd je het waarschijnlijk niet lang vol.

Nina begint wat te spinnen. Haar oorspronkelijke eigenaar is nog niet gevonden. Dat lijkt geen groot probleem. “Over haar maak ik me geen zorgen”, zegt Nicolette. “Ze is jong en gezond. Ze is aanhankelijk en ze heeft een leuk koppie. Als zij straks geplaatst moet worden zijn we haar zo kwijt.”

Graag! kun je volgen en over meepraten op Facebook en Twitter, en door het e-boek bij uitgeverij Fosfor aan te schaffen.